Η  αναδρομή στο παρελθόν δρομικών γεγονότων όταν παρακολουθεί με ακρίβεια όσα συνέβησαν αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Υπηρετεί κυρίως το κύρος και την περαιτέρω προβολή τους! Λαμβάνω αφορμή από την επερχόμενη και επετειακή 40η έκδοση του ΑΜΑ «Γρ Λαμπράκης» της 12ης Νοεμβρίου. Καταθέσω προς αποκατάσταση ή προς απλή γνώση της ιστορικής αλήθειας την καταγραφή όλων όσων συνέβησαν τότε, πριν και κατά τη διεξαγωγή της «πρεμιέρας», του 1ου ΚΜΑ, δλδ τη διετία 1982 και 1983. Τολμώ ως «αυτόπτης εκ των έσω», ως ο μόνος μεθοδικός ερευνητής έχων άδεια πρόσβασης στα αρχεία του ΣΕΓΑΣ της εποχής και ως συγγραφέας του πονήματος «Μαραθώνιος & Μαραθώνας: η πλήρης διατριβή επί της κλασσικής διαδρομής». Ισχυρίζομαι ότι όλα όσα έχουν καταγραφεί αλλού αποτελούν απλά αφηγήματα!!! Δυστυχώς τις επόμενες ημέρες και έως το νέο "ραντεβού" αυτά θα επαναληφθούν από ανιστόρητους...Ιδού το "γιατί" και το "πως" του ΚΜΑ ή ΑΜΑ 

♦ Η "γέννηση" του μαραθώνιου Ειρήνης και Μνήμης Γρηγόρη Λαμπράκη: εντός της χρονιάς του 1983 εκδηλωνόταν έντονα πλέον η δυσαρέσκεια της πλειοψηφίας των σωματείων και πολλών πρωταθλητών όλων των αγωνισμάτων προς την τότε διοίκηση του ΣΕΓΑΣ (πρόεδρος Γιώργος Μαρσέλλος/γεν γραμματέας Λευτέρης Αναγνωστάκης). Αυτή (η δυσαρέσκεια) εκφραζόταν επίσημα και δυναμικά μέσα από την κίνηση "Αλλαγή". Ολα έδειχναν ότι ήταν ζήτημα χρόνου η διοικητική εναλλαγή βέβαια δια των νόμιμων, καταστατικών διαδικασιών. Εν αρχή οι αντιπολιτευόμενοι και συνεργαζόμενοι παράγοντες κατάφεραν να αποκτήσουν τον έλεγχο της Τοπικής Επιτροπής Σωματείων Αττικής. Πρόεδρος ανέλαβε ο παλιός σπρίντερ Μιχάλης Τσολάκης, εκπρόσωπος του ΕΓΣ. Πλαισιωνόταν από τους Γιάννη Ζώρζο, Σωτήρη Σκεύη, Σταύρο Αλεξίου, Νίκο Τσιάρα, Ευάγγελο Δάρρα και άλλους άξιους εργάτες του στίβου. Εμπνεύστηκαν τον 1ο ΚΜΑ «Γρηγόρης Λαμπράκης» και μέσω της ΤΕΣ με την είσοδο του 1983 προχώρησαν στις ενέργειες υλοποίησης του δρομικού γεγονότος με προβλεπόμενη ημερομηνία την 8η Οκτωβρίου και ώρα εκκίνησης 08:30. Ο γράφων υποστήριξα αυτή την προοδευτική παρέα, συμμετείχα στις διαδικασίες γέννησης του νέου θεσμού και ανέλαβα την ευθύνη επικοινωνίας/δημοσίων σχέσεων. Πολύτιμη αποδείχθηκε επίσης η στήριξη από τους κριτές με το φορέα τους, το ΣΚΑΑΑ, τους προπονητές στίβου με τον ΣΕΓΠΚΑ, το σωματείο εργαζομένων ΠΣΥΑΣ, τις επιτροπές ειρήνης, ΕΕΔΥΕ και ΚΕΑΔΕΑ, το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών ΣΕΗ, κ.α. Η προσπάθεια σαφώς απέκτησε από την πρώτη στιγμή χαρακτηριστικά "κόντρας" με τη διοίκηση του ΣΕΓΑΣ. Αυτή, όπως αναμενόταν, υπερασπίστηκε το συμβόλαιό της με την εταιρεία-εργολάβο της οργάνωσης του "original run". Ως υπερκείμενη αρχή δεν χορήγησε άδεια διεξαγωγής στον προτεινόμενο ΚΜΑ. Οι διοικούντες την ΤΕΣ βρήκαν στηρίγματα στη ΓΓΑ, την ΕΟΕ, στις νομαρχίες και στις δημοτικές αρχές επί της κλασσικής διαδρομής. Την καθοριστική απόφαση περί της άδειας τέλεσης έλαβε η ΕΟΕ, τότε ΕΟΑ. Είχε αριθμό 10571/17-8-1983. Ετσι ο νέος αγώνας θα γινόταν γεγονός! Παράλληλα επιβεβαιωνόταν η προοπτική για ένα μοναδικό στον κόσμο και παράξενο φαινόμενο κατά την ημέρα διεξαγωγής: δύο διαφορετικοί αγώνες στην ίδια διαδρομή με την ελάχιστη χρονική απόκλιση στις εκκινήσεις τους!!! Ο νέος και ο original run… Την επόμενη χρονιά, εντός Μαρτίου του 1984 προέκυψε κατά τις εκλογές του ΣΕΓΑΣ η νέα διοίκηση. Πρόεδρος ανέλαβε ο Γιώργος Κατσιμπάρδης, βουλευτής τότε, αντ/δρος ο Γιώργος Παπαβασιλείου, γεν.γραμ ο Γιάννης Σκορδίλης, ταμίας ο Θανάσης Βογιατζής, παλιός σπρίντερ της ΑΕΚ, κ.α. Αυτή «έσπασε» το συμβόλαιο με τη Mondial tours. Ο μαραθώνιος «The original» πέρασε στην ιστορία! Την Κυριακή 14η Οκτωβρίου οργανώθηκε ο 2ος λαϊκός μαραθώνιος ειρήνης «Γρηγόρης Λαμπράκης» ως ο ένας και αποδεκτός επί της κλασσικής διαδρομής με ελεύθερη συμμετοχή…

♦ Ακολουθούν επεξηγήσεις και χρήσιμες λεπτομέρειες ώστε να κατανοηθεί το όλο πλαίσιο εντός του οποίου γεννήθηκε ο θεσμός • Οι δρομείς παρέλαβαν κατά τον τερματισμό του 1ου ΚΜΑ της 8ης Οκτ 1983 αναμνηστικό δίπλωμα. Υπογραφόταν "ΟΕ - ΤΕ Αττικής"…Αυτή η υπογραφή δημιουργεί παρεξηγήσεις σε όσους δεν γνωρίζουν τι ακριβώς συνέβη • Εξηγώ = η Τoπική Επιτροπή Σωματείων ΣΕΓΑΣ Αττικής, σε συντομία ΤΕ Αττικής,  ιδρύθηκε εντός του 1974 (σημ: χρόνια αργότερα, εντός Νοεμβρίου του 1984 “έσπασε” στα “4”, δλδ Αθήνας, ανατ Αττικής, Πειραιά και δυτ Αττικής, με απόφαση δς ΣΕΓΑΣ - πρόεδρος Γεω Κατσιμπάρδης - και μέσα στα επόμενα 10 έτη οι “4” έλαβαν τη συντομογραφία ΕΑΣ). Η ΤΕ Αττικής είχε επταμελές ΔΣ με 4 αιρετούς και 3 διοριζόμενους από τον κεντρικό ΣΕΓΑΣ. Σε εκείνο το πρώτο ΔΣ μετείχαν Τάκης Κατσικάρος, Γεω Ματσκανίδης (διορισμένοι), Σωτήρης Σκεύης ΑΟ Παγρατίου, Μιχαήλ Τσολάκης (αιρετοί), κ.α • Αρχές του 1979 ο ΣΕΓΑΣ παραχώρησε όλα τα δικαιώματα του “Λαικού”, όπως ονομαζόταν τότε, μαραθωνίου με συμβόλαιο στην εταιρεία τουρισμού “Mondial Tours” με διαχειριστή τον Γεω Κουρμούζη, ανιψιό του Γεω Μαρσέλλου, του προέδρου. Αυτός ονόμασε το νέο αγώνα “The Οriginal Run”. Ο 1ος οργανώθηκε την 6η Οκτ 1979. Στέφθηκε από αριθμητική επιτυχία…Τερμάτισαν 1079 δρομείς!!! Ονομάστηκε ειρωνικά “εμπορικός” και “…της μακαρονάδας” από όσους διαφωνούσαν με εκείνη τη μορφή οργάνωσης • Εντός 1982 και κατά Μάρτη μήνα ο ΣΕΓΑΣ οργάνωσε τον Golden Marathon επί της κλασσικής διαδρομής (σημ: διαβάστε στο βιβλίο μου «Μαραθώνιος & Μαραθώνας» από σελ 129 το “γιατί” του αγώνα…). Τότε ο ΣΕΓΑΣ αναβάθμισε τον κο Κουρμούζη: η οργάνωση ανατέθηκε στην εταιρεία του! Η ομοσπονδία είχε παρουσία μόνο με τους κριτές και τους παράγοντες της ΟΕ = αυτή με περιορισμένες αρμοδιότητες. Η εταιρεία είχε όλη την επιμέλεια, σε θέματα αιχμής, πχ συνεργασία με την WA, την IAAF τότε, διαπραγματεύσεις τηλεοπτικής κάλυψης, επαφές με Τροχαία, Δήμους, κοκ αλλά και στα…καθημερινά ή απαραίτητα, πχ επιμέλεια χώρων εκκίνησης/τερματισμού, διαδρομής, εξοπλισμός αυτής, οργάνωση συνέντευξης νικητών, επιμέλεια φιλοξενίας, κοκ. Κατά τον αγώνα η εικόνα παντού ήταν αυτή την οποία έχομεν συνηθίσει σήμερα σε όλο τον κόσμο = αγόρια και κορίτσια ομοιόμορφα ντυμένα με στολές γαλάζιες που έφεραν το λογότυπο του αγώνα να εξυπηρετούν όλα τα πόστα. Γνωστά πρόσωπα μόνο οι κριτές!!! 

• Την ίδια χρονιά, δλδ εντός του 1982, η Κίνηση Φίλων Στίβου “Αλλαγή”, ο μόνος φορέας που ασκούσε αντιπολίτευση στη διοίκηση του ΣΕΓΑΣ, κατάφερε να κερδίσει τον έλεγχο της ΤΕ Αττικής. Εξέλεξε 4 στους 4 αιρετούς (θυμίζω 3 οι διοριζόμενοι). Πρόεδρος ανέλαβε ο Μιχάλης Τσολάκης με βασικό συνεργάτη του τον Σωτήρη Σκεύη. Παρένθεση: στελέχωναν την “Αλλαγή” Νίκος Τσιάρας, Σταύρος Αλεξίου, Γιάννης Ζώρζος, Μανιάτης, Ευάγγελος Δάρρας, κ.α. Η πολιτική τοποθέτησή τους ορίζεται στην Αριστερά και συγκεκριμένα στο ΚΚΕ εσωτ και άλλες “ομάδες”, προγόνους, αν επιτρέπεται, του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ και σήμερα ΣΥΡΙΖΑ. Δεν μετείχαν στελέχη του ΚΚΕ, πχ Νίκος Ρεγκούκος, Νίκος Γεωργόπουλος, Γιώργος Τζιάς, κ.α. Τσολάκης και Σκεύης εμπνεύστηκαν ένα άλλον μαραθώνιο.  Οι τέσσερις πλειοψηφούντες στην ΤΕ “πέρασαν” σχετική πρόταση σε συνεδρίαση πριν “κλείσει”
το έτος…Βέβαια συνάντησαν ένα “ΟΧΙ” από σύσσωμο το δς του ΣΕΓΑΣ όταν ως όφειλαν κοινοποίησαν την απόφαση και…τόλμησαν να αιτηθούν άδεια διεξαγωγής. “Ο Μαραθώνιος επί της κλασσικής διαδρομής είναι ένας…” προβαλόταν ως επιχείρημα και ήταν ισχυρό!!! 

• Οι τέσσερις πλειοψηφούντες στην ΤΕ σκέφτηκαν και σωστά να αναζητήσουν “στηρίγματα” στη νέα πολιτική κατάσταση, όπως αυτή προέκυπτε από τις εκλογές του Οκτ 1981.  Απευθύνθηκαν στη νέα διοίκηση της ΕΟΕ, στη ΓΓΑ, τους δήμους επί της κλασσικής διαδρομής, κοκ. Η ΕΟΕ (ΕΟΑ τότε…) με την απόφασή της πρωτ. 10571/17 Αυγ 1983 προσέφερε τα “κλειδιά”, δλδ ως ιδιοκτήτρια παραχώρησε τη χρήση του χώρου εκκίνησης στο Μαραθώνα και του Παναθηναικού Σταδίου για τον τερματισμό…Οι δήμοι παραχώρησαν χρήση οδών σε συνεργασία με την Τροχαία, η ΓΓΑ έδωσε την αιγίδα της, κοκ. Για να συμβούν και να ευοδώσουν οι επαφές και όλες οι διαδικασίες είχε δημιουργηθεί η διευρημένη ΟΕ…Εννοείται σε αυτή δεν μετέσχε ΚΑΝΕΝΑΣ από το δς του ΣΕΓΑΣ. Μετέσχον με δική τους πρωτοβουλία ο Τάκης Σμυρνιωτόπουλος, πρόεδρος ΠΣΥΑΣ, ο Ιβάν Ψιακής υπάλληλος διεθνών σχέσεων ΣΕΓΑΣ, κλπ. Ο γράφων και υπογράφων την ιστοσελίδα εντάχθηκα από νωρίς, δλδ μήνες πριν, σε αυτή την ΟΕ και ανέλαβα την προβολή του νέου δρομικού γεγονότος μαζί και άλλα καθήκοντα • Μετά από όλα αυτά έγινε πραγματικότητα την 8η Οκτ 1983 ο 1ος ΚΜΑ “Γρ Λαμπράκης”. Σημ: δύο ώρες αργότερα εκκίνησε ο 5ος και τελευταίος “The Original Run" 

• Αυτά βεβαιώνονται από την όλη αλληλογραφία του ΣΕΓΑΣ όπως αυτή υπάρχει στα αρχεία του, των ετών 1982 και 1983 • Αρχές 1984 ο Γεω Κατσιμπάρδης ανακοίνωσε τη διάθεσή του να διεκδικήσει μέσω των καταστατικών διαδικασιών την προεδρία του ΣΕΓΑΣ, δλδ κατά τις επερχόμενες αρχαιρεσίες του Μαρτίου. Ιδρυσε την κίνηση ΑΚΕΚΑ. Στελέχωναν αυτή σπουδαίοι διαχρονικοί πρωταθλητές, όπως ο Γεω Παπαβασιλείου, ο Βασ Μαυραπόστολος, ο Θαν Ραγάζος και ο Θαν Βογιατζής, δύο - τρεις επιφανείς επιστήμονες, ο ηθοποιός Βαγγ Καζάν, εκπρόσωποι σωματείων προσκείμενοι στο ΠΑΣΟΚ και δύο - τρεις εκπρόσωποι του ΚΚΕ (πχ Νικ Ρεγκούκος). Επήλθε η διοικητική αλλαγή κατά τις εκλογές του Μαρτίου 1984. Εξελέγησαν όλοι οι ονομαζόμενοι! Συνέβη το 21 στους 21 • Η νέα διοίκηση προχώρησε σε “σπάσιμο” του συμβολαίου με την εταιρεία “Mondial Tours”. Eτσι την 14η Οκτ 1984 οργανώθηκε ο 2ος ΚΜΑ “Γρ Λαμπράκης” από τον ΣΕΓΑΣ πλέον…

♦ 8η Οκτ 1983: η πρωτιά ανήκει στο Φάνη και τη Μεταξία! Ο 1ος ΚΜΑ μνήμης Γρηγόρη Λαμπράκη συνέβη το Σάββατο 8η Οκτωβρίου. Προσέλκυσε κυρίως ελεύθερους, ανένταχτους δρομείς…Περισσότεροι από 350 δρομείς στάθηκαν στην εκκίνηση της κλασσικής διαδρομής, στο Μαραθώνα. Τερμάτισαν οι 304. Oκτώ ήταν γυναίκες. Ο Φάνης Τσιμιγκάτος δήλωσε ανέτοιμος αλλά ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση της ΟργΕπ. Δεν δυσκολεύτηκε να σημειώσει την τελευταία νίκη του στην αγαπημένη του κλασσική διαδρομή! Η επίδοσή του, 2ω28:18, ικανοποίησε κάτω από τις συνθήκες (ζέστη και υγρασία). Ο Φάνης καταγράφεται ως ο πρώτος νικητής του θεσμού. Πρώτη νικήτρια αναδείχθηκε η Μεταξία Μπερτζελέα σε 3ω35:52. Διακρινόταν ως μια σταθερή δρομέας! Αγωνίστηκε έχοντας στα πόδια της την επιτυχία στο ΠανΠρω της χρονιάς (3η με 3ω40:25 Μακρακώμη - Λαμία). Ετρεξαν και άλλοι πρωταθλητές, έφηβοι τότε , όπως ο Φώτης Μπούρκουλας, ο Γιώργος Ζώρζος, ο Χρήστος Βαξεβάνης, ο Γιώργος Τσαλτάκης και ο πυγμάχος Μάκης Κολέθρας (σημ: την επόμενη χρονιά μετέσχε στους ΟΑ «Los Angeles 1984»). Πήραν εκκίνηση και τερμάτισαν οι γυμναστές/προπονητές τώρα, τότε προφανώς φοιτητές, Κώστας Ραχιώτης, Νίκος Κουλουμπαρίτσης, ο ορειβάτης Κώστας Τζιβελέκας, οι δημοσιογράφοι Κυριάκος Καζάκος, Κάρολος Σαργολόγος, οι εργάτες του στίβου Γιάννης Ζώρζος, (47 ετών - ιδρυτής/πρόεδρος ΓΑΣ «Ιλισός» - 10ος σε 2ω58:34), Κώστας Τσαγκαράκης (ιδρυτής ΣΔΥΑ, ΑΓΣ «Ανατολή»), Θανάσης Κυριαζής, κ.α. Βέβαια το δρομικό παρών έδωσαν οι διαχρονικοί Χρήστος Βαρτζάκης (72 ετών) και Λευτέρης Μαυρόπουλος (44 ετών). Αγωνίστηκε η μικρούλα, μόλις 7 ετών, Χρυσούλα Γοντικάκη. Εφτασε άνετη έως τη Νέα Μάκρη όπου την παρέλαβαν οι γονείς της… Ελαβε θέση στην εκκίνηση ο Τάσος Ψαθάς, πρωταθλητής της χρονιάς εκείνης (2ω29:42 Λαμία) και έτρεξε ολίγα χιλιόμετρα. Μετείχαν τέσσερις αλλοδαποί δρομείς. Ιδού το αποτέλεσμα του ιστορικού αγώνα κατ΄επιλογή • Εκκίνηση = 08:30 - Θερμοκρασία: 25β – Τερμάτισαν 304 δρομείς - 1ος Φάνης Τσιμιγκάτος «Παναχαική» ΓΕ 2ω28:18, 2ος Γιάννης Κούρος «Πανελλήνιος» ΓΣ 2ω38:14, 3ος Δημήτρης Ξένος ΓΑΣΙΛ 2ω47:19, 4ος Γιάννης Τάραμας «Πανελλήνιος» ΓΣ 2ω47:42, 5ος Γιάννης Παπακανάκης «Πειραικός» Συν 2ω48:07, 6ος Γιώργος Μιχόπουλος ΕΓΣ 2ω52:29, 7. Σωτήρης Κορωνιώτης 2ω52:57, 8. Φώτης Μπούρκουλας ΑΕ Πατρών 2ω56:17, 1ος έφηβος, 9. Ηλίας Πρίσκας ΑΓΣ Ιωαννίνων 2ω56:51, 10. Γιάννης Ζώρζος ΓΑΣΙΛ 2ω58:34, 1ος Μ40-49, 11. Ευάγγελος Πασσαλής «Αίας» Χαλ 2ω59:29, 12. Γιώργος Ζώρζος ΓΑΣΙΛ 2ω59:51, 13. Χρήστος Βαξεβάνης ΓΑΣΙΛ 2ω59:51, 14. Γιάννης Ρώτας «Πειραικός» 3ω00:52, 15. Γιάννης Λουβής 3ω03:18, 16. Γιάννης Τσίχλας «Αίας» 3ω03:26, 17. Γιάννης Παρασκευόπουλος 3ω04:25, 18. Νίκος Στεφανής 3ω08:08, 19. Γιώργος Παπαδάκης ΑΟ Παγκρατίου 3ω08:28, 20. Παναγιώτης Αριστοτέλους 3ω09:19, 36ος Βασίλης Κωνσταντινόπουλος 3ω20:59 ΑμεΑ,  42ος  Φ. Αρβανίτης 3ω23:53 1ος Μ50-59, 57ος Κώστας Ραχιώτης 3ω31:49, 68η Μεταξία Μπερτζελέα «Παναθηναικός» ΑΟ 3ω35:52 1η γυναίκα,  91ος Κυριάκος Καζάκος 3ω50:47 1ος Μ60-69, 105ος Σταμάτης Κολέθρας 3ω59:08, 125ος Κώστας Τσαγκαράκης 4ω06:25, 138ος Θανάσης Κυριαζής 4ω14:09, 146η Ευαγγελία Μαρλαγκούτσου 4ω16:55 2η γυναίκα, 159ος Ηρακλής Αθανασόπουλος 4ω24:55, 177ος Κώστας Τζιβελέκας 4ω31:07, 182ος Κάρολος Σαργολόγος 4ω34:37, 187ος Νίκος Κουλουμπαρίτσης 4ω37:17, 189ος Μαρία Βλάχου 4ω39:20 3η γυναίκα, 210ος Χρήστος Βαρτζάκης 4ω47:17 1ος Μ+70, 211ος Γιώργος Μήτσου 4ω47:37, 212ος Δέσποινα Λυροπούλου 4ω457:38 4η γυναίκα, 215ος Μαρία Χατζημηλιά 4ω48:39 5η γυναίκα, 234ος Λευτέρης Μαυρόπουλος 4ω55:15, 268η Βασιλική Κωνσταντινίδου 5ω15:37 6η γυναίκα, 276ος Γιώργος Τσαλτάκης 5ω19:50, 43, 282η Μυρτώ Καραμήτσου 5ω21:47 7η γυναίκα, 296η Ρίτσα Αντωνοπούλου 5ω32:40 8η γυναίκα, κοκ.  Καθήκοντα αλυτάρχη εκτέλεσε άψογα ο Νίκος Λαγογιάννης. Εφορος ορίστηκε ο Τάσος Τασούλας έχοντας συνεργάτες τον Γιάννη Γκριόγλου, τον Γιάννη Πετρίδη. κ.α.  Την «πιστολιά» της εκκίνησης έδωσε ο Αλέκος Οικονόμου. Αριστα έλαβε η ηθοποιός Κάτια Τσαλίνοβα ως παρουσιάστρια εντός του Παναθηναικού σταδίου. Προσέφεραν αμισθί τις υπηρεσίες τους στελέχη προσωπικού του ΣΕΓΑΣ: ο Αιγυπτιώτης Ιβάν Ψιακής μέντορας της ΦΑ και των διεθνών σχέσεων, ο Τάκης Σμυρνιωτόπουλος, ο Γρηγόρης Φιλόπουλος, η Δώρα Παπαρίζου, κ.α.