Καθυστερημένο και πολύ μάλιστα σε σύγκριση με άλλα αθλήματα εισήλθε το IAAF Champs στο διεθνές καλεντάρι. Η ιδέα διεξαγωγής Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Στίβου τριγυρνούσε… ευρέως πολύ πριν από την πρεμιέρα του «Helsinki 1983» και τις οκτώ μαγικές ημέρες από 7 και 14 Αυγούστου εκείνης της χρονιάς στο Ολυμπιακό στάδιο της Φινλανδικής πρωτεύουσας. Αρχές του 1960 η ιδέα έγινε ισχυρή επιθυμία των εχόντων τον πρώτο λόγο στις εξελίξεις εκπροσώπων εθνικών ομοσπονδιών…Μειοψηφούσαν όσοι εντός IAAF υποστήριζαν την απόφαση του μακρυνού 1913, δλδ ότι οι Ολυμπιακοί αγώνες θα λειτουργούν ως Παγκόσμιο πρωτάθλημα. Οι Ολυμπιονίκες εθεωρούντο πρωταθλητές κόσμου! Η εμπλοκή της πολιτικής στους ΟΑ με αποκορύφωμα τη δολοφονική επίθεση από Παλαιστινίους εκτελεστές στους κοιτώνες της αντιπροσωπείας του Ισραήλ κατά τη διάρκεια των αγώνων «Munich 1972», τα εν μέρει μπουκοτάζ και οι φήμες για ένα γενικευμένο, κοκ επιτάχυναν τις διαδικασίες. Η αρμόδια επιτροπή τεχνοκρατών της IAAF είχε ολοκληρωμένη την μελέτη και την πρόταση! Αφορμή έδωσε η ΔΟΕ/IOC με την απόφασή της να εξαιρέσει το αγώνισμα των 50000μ βάδην από το πρόγραμμα των ΟΑ «Montreal 1976». Η IAAF προγραμμάτισε την απάντησή της…Οργάνωσε συνέδριο στο Puerto Rico με κύριο θέμα την καθιέρωση ενός χωριστού IAAF WChamps μόλις ένα μήνα πριν από την έναρξη των ΟΑ της πόλης του Καναδά. Ακούστηκε ένα ομόφωνο «ναι» και συνοδεύτηκε από δυνατό χειροκρότημα. Παρουσιάστηκαν δύο υποψηφιότητες φιλοξενίας: της Φινλανδικής ομοσπονδίας (SUL) με το Ολυμπιακό στάδιο του Helsinki και της Γερμανικής (DLV) με το Neckarstadion της Stuttgart.

Το μέγα γεγονός ανατέθηκε στους Φινλανδούς! Προτιμήθηκε το Helsinki γιατί η Φινλανδία πληρούσε τις λεπτές ισορροπίες της εποχής: δημοκρατία δυτικού τύπου αλλά με περιορισμένη καπιταλιστικό έλεγχο, έξω από  το ΝΑΤΟ και όμορη της Σοβιετικής Ένωσης. Αποδείχθηκε η τέλεια σκηνή για το εγχείρημα, ο ιδανικός τόπος… Οι Φινλανδοί παρουσίασαν ένα πολύ προσεγμένο γεγονός σε όλες τις λεπτομέρειες και κατά συνέπεια επιτυχές. Παραδείγματα 1ο πρόσθεσαν μιά λυόμενη εξέδρα και αύξησαν τη χωρητικότητα του σταδίου στους 54700 θεατές, 2ο γέμιζαν καθημερινά το στάδιο, 3ο είχαν τις λύσεις όταν προέκυψαν προβλήματα με την κακοκαιρία της Παρασκευής 12ης Αυγ, κοκ. Εκεί στην πρωτεύουσα της χώρας του παγωμένου Βορρά συγκεντρώθηκαν 1335 αθλητές, άνδρες και γυναίκες, από 154 εθνικές αντιπροσωπείες. Συνέβη έτσι η πολυπληθέστερη, η πιο συμπεριληπτική συνάντηση του στίβου έως τότε! Πρωταγωνιστές αναδείχθηκαν κορυφαίοι αθλητές όπως οι Αμερικάνοι Carl Lewis, Ed Moses και Mary Decker, η Νορβηγή Grete Waitz, οι Βρετανοί Steve Cram και Daley Thompson, η Τσέχα Jarmila Kratochvilova, ο Αυστραλός Rob de Castella, ο Ουκρανός Sergey Bubka, η ντόπια Tiina Lillak, κ.α. Αγωνίστηκαν 11 Ελληνες, εννέα άνδρες και δύο γυναίκες. Ταξίδεψε και η Σοφία Σακοράφα, η πρόεδρος του ΣΕΓΑΣ, αλλά δεν αγωνίστηκε ένεκα τραυματισμού. Ευτύχησα να βρεθώ στην εξέδρα του τύπου ως απεσταλμένος της εφημερίδας «Ριζοσπάστης». Παρακολούθησα από κοντά όσα συνέβησαν και βέβαια υποστήριξα με τον τρόπο μου τους αθλητές μας. 

Πρώτο Ελληνικό μετάλλιο - "Χάλκινη" η Βερούλη 

Εφτασε το παγωμένο Σάββατο, η 14η Αυγ, η μεγάλη ημέρα για τους «γαλανόλευκους», δλδ τις ομάδες της Φινλανδίας και της Ελλάδας. Προηγήθηκε η καταιγίδα της Παρασκευής και η πτώση της θερμοκρασίας στους 11 – 12β. Οι οικοδεσπότες είχαν μόνο δύο προοπτικές για κατάκτηση μεταλλίου, τον εμποδιστή Arto Bryggare και την ακοντίστρια Tiina Lillak. Ως Ελληνες μόλις μία με την Αννα Βερούλη. Ξεκίνησε πρώτα ο τελικός του ακοντισμού. Το μέγα πλήθος μέσα και έξω από το στάδιο διψούσε για επιτυχία! Εμείς, οι ολίγοι στην εξέδρα, αθλητές – συνοδοί – δημοσιογράφοι και φίλαθλοι εισήλθαμε σε αναμονή και…ετοιμότητα προς πανηγυρισμό. Η Tiina αναμενόταν να νικήσει εύκολα! Κατείχε την επίδοση κόσμου με 74μ76. Η Αννα καραδοκούσε… Οι δύο ακοντίστριες δεν κατάφεραν τις ποθητές επιδόσεις και έτσι εκτυλίχθηκε το δράμα της εβδομάδας!!! Η Βρετανή Fatima Whitbread άνοιξε τον αγώνα με απροσδόκητο ΡΒ στα 69μ14 και έλαβε ισχυρό προβάδισμα. Απάντησε η Φινλανδή με 67μ34 και 2η δεύτερη θέση. Η Αννα κατάφερε οριακά, δλδ για +36 εκατ να παραμείνει στον ανταγωνισμό. Κατέγραψε 62μ38 στην 3η και κρίσιμη βολή της. Αποχώρησε ως 9η η τεράστια Petra Felke με 62μ02! Ολίγα λεπτά αργότερα η αποτελεσματική υπερ - προσπάθεια του Bryggare στον τελικό των 110μ εμπ ξύπνησε τις …ψυχές!

Πραγματοποίησε την κούρσα της ζωής του…Τερμάτισε δεύτερος. Μπροστά του βρέθηκε μόνο ο Αμερικάνος Greg Foster, το καυτό φαβορί. Επιδόσεις 13.46 έναντι 13.42. Τρίτος ο άλλος Αμερικάνος, ο Willie Gault με 13.48. Η κούρσα!!! Σείστηκε το στάδιο…Ξύπνησε ως φάνηκε η Tiina. Πέτυχε στην 5η προσπάθειά της 67μ46 και έδειξε απειλητική. Ακολούθησε η Αννα το «ρεύμα»…Εστειλε το ακόντιό της στα 65μ72. Ανέβηκε στην 3η θέση!!! «Χάλκινη» φλόγα άναψε μέσα μας…Πανηγυρίσαμε, φωνάξαμε…εμείς…Η 4η βολή της πρωταθλήτριάς μας είχε μετρηθεί στα 63μ08. Ανατροπή ήλθε κατά την 6η βολή. Η Tiina πέτυχε 70μ82, βεβαίωσε την διαφορά κλάσης και ξεσήκωσε τους συμπατριώτες της. Ακολούθησε άκυρη βολή της Αννας. Ευτυχώς η άλλη Βρετανή, η Tessa Sanderson με την Ρουμάνα Eva Raduly δεν μπόρεσαν να την προσπεράσουν. Η κατάταξη – 1η Lillak 70μ82, 2η Whitebread 69μ14, 3η Βερούλη 65μ72, 4η Sanderson 64μ76, 5η Raduly 63μ76 και 6η Tuula Laaksalo FIN 62μ44.     
Ακολουθεί η παράθεση της παρουσίας όλων των άλλων πρωταθλητών μας. Η σειρά αναφοράς έχει χαρακτήρα αξιολόγησης. Ιδού:
► Κώστας Γεωργακόπουλος δισκοβολία 59μ54 8ος προκρ Β΄ 13ος στους 26 μετασχόντες
Νικητής στο γκρούπ Imrich Bugar HUN 65μ00 – Πρωταθλητής ο ίδιος με 67μ72
► Αγγελος Αγγελίδης+Θεόδωρος Γκάτζιος+Νίκος Χατζηνικολάου+Κοσμάς Στράτος 4χ100μ 39.85 6οι στην 3η σειρά – 39.71 6οι στον Α’ ημιτ 14η ταχύτερη επίδοση. Πρωταθλητές King+Gault+Smith+Lewis USA 37.86 WR 
► Φίλιππος Φιλίππου 5000μ 13:45.24 9ος στην 1η σειρά – 13:40.81 9ος στον Α΄ημιτ με την 17η ταχύτερη επίδοση. Πρωταθλητής Eamon Coghlan IRL 13:28.53
► Σωτήρης Μουτσανάς 800μ 1:48.23 6ος στην 3η σειρά – Νικητής σειράς Willi Wulbeck DEU με 1:46.55 και πρωταθλητής ο ίδιος με 1:43.65
► Ελισάβετ Πανταζή 100μ εμπ 13.90 6η στην Α΄σειρά – Νικήτρια Kerstin Knabe DEU 13.03 και πρωταθλήτρια Bettine Jahn DEU 12.35
► Κοσμάς Στράτος 100μ 10.65 5ος στην 6η σειρά – Νικητής Pierfrancesco Pavoni ITA 10.33 – Πρωταθλητής Carl Lewis USA 10.07
► Γιώργος Βαμβακάς 400μ εμπ 51.92 6ος στην 5η σειρά – Νικητής ο Harald Schmidt DEU με 49.99 – Πρωταθλητής Edwin Moses USA με 47.50
► Δημήτρης Μίχας τριπλούν χωρίς κατάταξη τρις άκυρος Β΄ προκρ – Νικητής Mike Conley USA 16μ90 – Πρωταθλητής Zdzislaw Hoffman POL 17μ42

Το πρωτάθλημα των δύο «Βασιλέων» του Lewis και του Boubka!
Δύο αστέρες όλων των εποχών θεμελίωσαν την υπερ – δεκαετή κυριαρχία τους εκεί στο Ολυμπιακό στάδιο του Helsinki. Ο Frederick Carlton Lewis (γεν: 1η Ιουλίου 1961) έδειχνε από τα πρώτα χρόνια του στον υψηλό ανταγωνισμό του NCAA προτίμηση στο μήκος αλλά και εκπληκτικές ικανότητες ως σπρίντερ! Εκεί στο βορά της Ευρώπης θαυμάστηκε σε αυτό το πρώτο ραντεβού των κορυφαίων του κόσμου όχι απλά για την ωριμότητά του αλλά για την τελειότητά του στις δύο ειδικότητες. Αναδείχθηκε τρις πρωταθλητής κόσμου = 100μ με 10.07, μήκος με 8μ53 και 4χ100μ με 37.86 NWR και συνεργάτες τους Emmit King, Willie Gault, Calvin Smith. Κατέγραψε εντυπωσιακό ξεκίνημα της άκρως αποδοτικής «θητείας» του…Μετρά 9 χρυσά Ολυμπιακά μετάλλια, 8 σε WChamps, κοκ. Ο Ουκρανός Sergey Nazarovych Boubka (γεν: 4 Δεκ 1963) δεν ήταν γνωστός. Προσήλθε στο παγκόσμιο ραντεβού χωρίς να υπάρχουν λεπτομερείς αναφορές στις επιδόσεις του, στις ικανότητές του, κλπ. Κινήθηκε στη «σκιά» του Konstantin Volkov…Ο τότε εκλέκτορας, ο Igor Ter Ovanesian, παλιά δόξα του μήκους προστάτευε από τη δημοσιότητα όλους τους εξελίξιμους.

Η καταιγίδα της Παρασκευής 12ης Αυγ ματαίωσε τον προκριματικό…Οι οργανωτές όρισαν τον τελικό για όλους την Κυριακή, τελευταία αγωνιστική. Πρωί – πρωί ξεκίνησε ο αγώνας…Μετείχαν 27 επικοντιστές! Ο Sergey κατέδειξε ένα από τα σπουδαία προσόντα του, την άριστη διαχείριση χρόνου και εντάσεων της στιγμής. Όταν έφτασε η σειρά του κατέπληξε τους πάντες. Νίκησε με 5μ70 στο πρώτο άλμα του και απείλησε την επίδοση κόσμου (5μ81 του Vladimir Polyakov). Απέτυχε τρις στα 5μ82. Υπερέβη με την πρώτη τα 5μ40, τα 5μ50 και τα 5μ70. Τρεις προσπάθειες χρειάστηκε για να «καθαρίσει» τα 5μ60. Η λαμπρή «θητεία» του δια της στατιστικής: ο πρώτος στην ιστορία που υπερέβη τα 6μ00, μετρά 45 υπερ – πτήσεις του ύψους αυτού, επιδεικνύει 35 βελτιώσεις επιδόσεων κόσμου ανοικτου/κλειστού στίβου, κ.α.π. Παρά την πλήρη κυριαρχία του σε όλες τις άλλες  εκδηλώσεις του τεχνικού αγωνίσματος μετρά μόλις ένα χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο!

Jarmila Kratochvilova (CZE - γεν: 26 Ιαν 1951): πέτυχε τη μία από τις δύο επιδόσεις κόσμου εντός πρωταθλήματος. Την 10η Αυγούστου έτρεξε τα 400μ σε 47.99 βελτιώνοντας κατά 17/100 την τότε ισχύουσα, τα 48.16 της Γερμανής Marita Koch. Mία ημέρα πριν αναδείχθηκε πρωταθλήτρια κόσμου στα 800μ με 1:54.68 και κατάφερε ως γυναίκα το κατόρθωμα του Juantorena αλλά σε WChamps. Ολίγη ώρα πριν από αυτό τον τελικό είχε υποχρεώσεις στον ημιτελικό των 400μ.
Mary Teresa Decker – Slaney  (USA – γεν: 4 Αυγ 1958): εμπόδισε τις Σοβιετικές να μεταφέρουν την κυριαρχία τους στο νέο μεγάλο θεσμό. Γιόρτασε τα γενέθλιά της με τον καλύτερο τρόπο. Κατάφερε ένα θαυμαστό «νταμπλ»…Αναδείχθηκε πρωταθλήτρια την Τετάρτη 10η Αυγ στα 3000μ σε 8:34.62 την και την Κυριακή στα 1500μ με 4:00.90. Κατέθεσε ευφυία επί της τακτικής. Ετσι «ξέπλυνε» την κακή φήμη εντός ΗΠΑ…Ελεγαν ότι ψάχνει κούρσες για εύκολες νίκες. Ηταν το «Decker way»… 

Στιγμές δραματικές και …αλλες
► Ο Alberto Juantorena (γεν: 3 Δεκ 1950) από την Κούβα, ο δις Ολυμπιονίκης στα 400 και 800μ των OA «Montreal 1976» θεωρείται μοναδικός γιατί διέθετε και αξιοποίησε τον συνδυασμό σπρίντερ και δρομέα μέσης απόστασης. Η διπλή επιτυχία του τότε παραμένει ανεπανάληπτη! Εισάγοντας ένα νέο…είδος τρεξίματος ξεκίνησε τη δική του εποχή με τον καλύτερο τρόπο, το «χρυσό» νταμπλ. Γρήγορα έλαβε τις κολακευτικές επωνυμίες του «White Lightning» και του «The Horse». Αυτή η εποχή δυστυχώς «έκλεισε» πολύ νωρίς… Παρουσίαζε συχνούς τραυματισμούς και υποχρεώθηκε σε μια σειρά από χειρουργικές επεμβάσεις. Εμφανίστηκε, ένεκα αυτών, ανέτοιμος στους ΟΑ «Moskva 1980» όπου αγωνίστηκε μόνο στα 400μ (4ος). Οσο πλησίαζε η ημέρα έναρξης του IAAF WChamps πλήθαιναν οι αγωνιστικές ενδείξεις και οι πληροφορίες ότι ο Alberto ευρίσκεται σε άριστη κατάσταση. Το πρωί της Κυριακής 7η Αυγούστου αγωνίστηκε στην 5η σειρά του αγώνα επιλογής των 800μ. Προκρίθηκε δύσκολα ως 2ος με πλεονέκτημα το οποίο ορίστηκε από το φώτο φίνις. Επίδοση 1:48.40. Κατά τον τερματισμό και μετά τη τελική γραμμή η ένταση της μονομαχίας με τον Κενυάτη Juma Ndiwa τον οδήγησε εκτός στίβου και αριστερά επί του χόρτου. Εκεί προσπαθώντας να αποφύγει ένα από τους «δείκτες» διαδρομής εκκίνησης το πόδι του εγκλωβίστηκε στο κράσπεδο και έτσι προέκυψε απροσδόκητος τραυματισμός στον αστράγαλο. Μεταφέρθηκε με φορείο στο ιατρείο του σταδίου… Η χαρά της πρόκρισης αντικαταστάθηκε από το δράμα! Η νέα αρχή μετατράπηκε σε άδοξο τέλος…

► Καθήλωσε τους πάντες την Τρίτη 9η Αυγούστου ο υψηλός ανταγωνισμός της Tamara Bykova (γεν: 21 Δεκ 1958) ςκπροσώπου της ΕΣΣΔ και της Γερμανής Ulrike Meyfart (γεν: 4 Μαίου 1956) για τον τίτλο της πρώτης πρωταθλήτριας κόσμου στο ύψος. Εντεινόταν όσο ψηλότερα ανέβαινε ο πήχυς… Η τελική κόντρα εξελίχθηκε σε επίπεδο νέας επίδοσης κόσμου, στα 2μ03. Απέτυχε τρις η Tamara και δις η Ulrike. Επικράτησε η Tamara με 2μ01 στο δεύτερο άλμα της. Η μονομαχία άλμα με άλμα     –    1μ97 1μ99 2μ01 2μ03
Tamara Bykova                                                                o       xo      o     xxx
Ulrike Meyfart                                                                 xo        o      x--    xx  

► Ο Φινλανδός δρομέας Martti Vainio (bib 243) βούτηξε κυριολεκτικά για να κατακτήσει το χάλκινο μετάλλιο των 5000μ. Ο πανύψηλος ξανθός δρομέας είχε τερματίσει 4ος στον αγώνα των 10000μ. Το απόγευμα της Κυριακης 14η Αυγούστου η εξέλιξη ευνοούσε τον εκπληκτικό Σοβιετικό Dmitri Dmitriyev (bib 317). Ελαβε έως και 30μ πλεονέκτημα ενώ απέμεναν 300μ ως το τέρμα. Φαινόταν σίγουρος νικητής αλλά ο Ιρλανδός Eamonn Coghlan με τον Γερμανό Werner Schildhauer (bib 377) είχαν άλλη γνώμη. Παράλληλα ο Σοβιετικός άρχισε να χάνει δυνάμεις…Ο Eamon προσπέρασε άνετος πριν από την τελική ευθεία και πανηγύρισε προκαταβολικά τη νίκη! Πιο πίσω ο Werner παρέσυρε το Martti…Ο Γερμανός προσπέρασε κανονικά τέσσερα – πέντε μέτρα από τη γραμμή. Ο Φινλανδός πρόλαβε την 3η θέση με βουτιά!!! Οι επιδόσεις – 1ος Coghlan 13:28.53, 2ος Schildhauer 13:30.20, 3ος Vainio 13:30.34 και 4ος Dmitriyev 13:30.38. Ομοιο τρόπο, τη βουτιά, είχε επιλέξει ο Γερμανός Klaus Peter Hildenbrand κατά τον τερματισμό των 5000μ στους ΟΑ «Montreal  1976». Κατείχε τη 2η ταχύτερη επίδοση στον κόσμο εκείνη τη χρονιά…Τόλμησε και έλαβε προβάδισμα στα 4800μ. Είδε στην τελική ευθεία να προσπερνούν ο Φινλανδός Lasse Viren με τον Νεοζηλανδό Dick Quax. Υπερ – προσπάθησε για να σώσει την 3η θέση…Βούτηξε και την κέρδισε όταν σιγουρεύτηκε ότι προσπερνά και ο Ron Dixon, ο άλλος Νεοζηλανδός.  

► Το μεγάλο αθλητικό γεγονός όδευε προς το τέλος του! Οι Αμερικάνοι πανηγύριζαν ανεμίζοντας τις σημαίες τους για τη νίκη των ανδρών στα 4χ100μ με τη νέα επίδοση κόσμου και δημιουργούσαν «κλίμα»  για το επερχόμενο αγώνισμα, τα 4χ400μ, το τελευταίο…την αυλαία, αν θέλετε…Πανίσχυρη φαινόταν η τετράδα τους: Alonso Babers, Sunder Nix, Willie Smith και Edwin Moses. Οι Σοβιετικοί με τους Sergey Lovachov, Aleksandr Troschilo, Nikolay Chernetskiy και Viktor Markin παρά το μειονέκτημα του όγδοου διαδρόμου ξεκίνησαν εκπληκτικά γρήγορα και δημιούργησαν προυποθέσεις νίκης. Ο Babers απλά παρέδωσε πρώτος αλλά στη συνέχεια ο Nix υποχρεώθηκε σε μια καταδίωξη χωρίς αποτέλεσμα. Ο Smith παρέλαβε σκυτάλη αποφασισμένος να την παραδώσει στον τεράστιο εμποδιστή, τον Moses με πλεονέκτημα. Εκατόν σαράντα μέτρα πριν από την αλλαγή υπερ – προσπάθησε για να προσπεράσει τον Chernetskiy. Παραπάτησε και έπεσε!!! Σηκώθηκε και συνέχισε…Παρέδωσε στον Edwin ως 7ος. Αυτός πρόλαβε μία θέση, την 6η. Η αυλαία έπεσε με θρίαμβο των Σοβιετικών!